VRHOVNI SUD SAD – ORGANIZACIJA, FUNKCIJE, RANA ISTORIJA

Vukasović, Predrag (2008) VRHOVNI SUD SAD – ORGANIZACIJA, FUNKCIJE, RANA ISTORIJA. In: Uvod u pravo SAD. Insitut za uporedno pravo, Beograd, pp. 105-139. ISBN 978-86-80059-56-3

Text peđ sad.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (21MB)

Abstract

Vrhovni sud SAD je najviši organ sudske vlasti u SAD. Moćan položaj koji zauzima odraz je ukupnog položaja sudske grane vlasti u američkom političkom sistemu, koji obeležava složena igra nezavisnosti i međuzavisnosti. Često se ističe da je sudstvo ravnopravnije od druge dve grane vlasti – izvršne i zakonodavne. Američka socijalna, ekonomska, pa čak i politička istorija može se pisati u svetlosti presuda Vrhovnog suda, baš kao i posredstvom najčešće primenjivanog smenjivanja predsednika. Ovaj prilog treba da ispita ulogu Vrhovnog suda u ostvarivanju odredbi Ustava SAD. Glavni naglasak je stavljen na njegovoj ustavnozaštitnoj ulozi koja odgovara ustavnom sudstvu u kontinentalnim pravnim sistemima. Razmatraju se ključne organizacione garantije njegove nezavisnosti, kao i inherentne granice delotvornosti takvih garantija. Njegove članove postavlja Predsednik, uz saglasnost Senata. Svoju nezavisnost od izvršne i zakonodavne vlasti Vrhovni sud duguje neograničenoj dužini mandata sudija, precizno određenoj nadležnosti suda, kao i precedentnoj prirodi američkog pravnog sistema, nasleđenoj od engleskog common law-a. Vrhovni sud SAD može se definisati kao specifična kombinacija apelacionog, kasacionog i ustavnog suda. Sem toga, on ima i izvesnu ograničenu prvostepenu nadležnost. Ali politički najvažnije ovlašćenje suda je njegovo pravo da proglasi ništavim svaki akt zakonodavne ili izvršne vlasti koji nije u skladu sa Ustavom SAD. Zbog toga su svi predsednici nastojali da sastav suda bude takav da većina sudija podržava njihovu politiku, koristeći u tom cilju svoje pravo da imenuju sudije. Uticaj izvršne vlasti na sud odražava se u podelama i neslaganjima među sudijama, svrstanim uz konzervativni, centristički ili liberalni deo političkog spektra. Te razlike unutar najviše američke sudske instance oduvek su postojale, ali se one stalno zaoštravaju od vremena Reganove konzervativne revolucije nadalje. Posebna pažnja posvećena je formativnom razdoblju istorije američkog Vrhovnog suda. Navedeno je nekoliko ključnih presuda iz tog vremena da bi se ilustrovao način na koji je Vrhovni sud, tumačeći ustavne odredbe, oblikovao ukupan politički i pravni sistem tek osnovane republike.

Actions (login required)

View Item